Praise your children openly, reprove them secretly.
William Cecil
“ชมเด็กๆ อย่างเปิดเผย แต่ตักเตือนว่ากล่าวกันเงียบๆ”
คือคำพูดเก่าแก่ของวิลเลียม เซซิล รัฐบุรุษชาวอังกฤษ หัวหน้าที่ปรึกษาของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ เกือบตลอดรัชสมัยของพระองค์
ผ่านมาเกือบ 500 ปี ประโยคนี้ยังใช้ได้กับเด็กทุกคนรวมถึงผู้ใหญ่ด้วย เพื่อยืนยันว่ามันจริง โดยเฉพาะกับเด็กๆ ที่มีโอกาสน้อยกว่าเด็กคนอื่นเพราะอยู่ในพื้นที่ห่างไกล บางคนโรงเรียนอยู่ในพื้นที่น้ำไฟเข้าไม่ถึง และอีกหลายคนยังคงสถานะไร้สัญชาติ
Mutual ไม่ได้ถามเด็กๆ กลุ่มนี้ว่า “ชอบคำชมไหม” แต่ถามคำถามง่ายๆ ว่า ชอบหรือจำคำชมเรื่องไหนได้มากที่สุด
ไม่มีคำตอบไหนยาวเหยียดหรือสอนใจ มีแต่คำตอบที่ใสแจ๋วกว่าแก้วซึ่งสะท้อนออกมาจากแววตา
หลังชั่วโมงพละ ‘แก้ม’ เล่าให้ฟังว่า สมัยก่อนเคยโดนๆ พี่ป.4 รุมแกล้งจนร้องไห้ ทำให้ไม่อยากมาโรงเรียน ทั้งๆ ที่เจ้าตัวบอกว่า ชอบมาโรงเรียนมากกว่าอยู่บ้าน
“หนูเคยไม่อยากมาโรงเรียน กลัวโดนแกล้งอีก ครูแหม่ม (ครูประจำชั้น) อนุญาตให้หนูโทรหาแม่ แล้วครูก็ให้กลับบ้านวันหนึ่ง แต่ให้การบ้านมาแทน” แก้มบอกว่าชอบครูแหม่มเพราะใจดี
หลังๆ มาแก้มไม่ร้องไห้แล้วเพราะใช้วิธีไปบอกครู
“ตอนนี้ครูชมว่าเก่ง ไม่ร้องไห้แล้ว หนูชอบคำชมนี้ที่สุด หนูจะได้ชอบมาโรงเรียน”
และจะไม่เป็นพี่ที่แกล้งน้องๆ อันนี้แก้มก็บอก
ในห้องมี 36 คน ‘พัชรี’ สอบได้ที่ 10
วันนี้ที่ไปคุย พัชรีบอกว่าเรียนสนุกดี แต่ชอบเล่นไล่แปะกับเพื่อนมากกว่า ส่วนวันอื่นๆ ก็จะเล่นเกมเศรษฐีกับเพื่อนๆ อยู่บนห้อง
พัชรีบอกว่าชอบมาโรงเรียนเพราะจะได้ดูทีวี
“ชอบดูหนังผีกับการ์ตูน”
พัชรีชอบวิชาภาษาไทย ไม่ชอบคณิตศาสตร์ แต่โตขึ้นอยากเป็นหมอจะได้รักษาคนไข้
“ตอนสอบหนูก็ทำได้ ครูชมว่าหนูเรียนเก่ง แต่หนูไม่ค่อยชอบคำชม ได้ยินแล้วมันเขิน (ยิ้ม)”
‘หงส์’ มีชื่อเต็มว่า ‘กินรี’ เป็นเด็กตัว G (เด็กที่ไร้สถานะทางทะเบียนราษฎร มีเลขประจำตัว 13 หลักที่ขึ้นต้นหลักแรกด้วยตัว G) พ่อแม่เป็นชาวกะเหรี่ยง
หงส์มาอาศัยอยู่ที่บ้านนิวไลฟ์ (New Life Orphanage & Home) ที่อุปถัมภ์เด็กด้อยโอกาส อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี ได้ 1 ปีแล้ว
หงส์ค่อนข้างพูดเบาและพูดน้อย แต่ชอบวิชาภาษาอังกฤษเพราะโตขึ้นอยากเป็นพยาบาล
“ถ้าพ่อแม่ไม่สบาย หนูจะได้รักษา”
กับอีกวิชาที่ชอบคือภาษาไทย
“เพราะอยู่เมืองไทย ก็เลยชอบภาษาไทย”
หนังสือเล่มโปรดของหงส์ คือ ซินเดอเรลล่า เวลาเข้าห้องสมุดก็จะชอบอ่านเล่มนี้มากที่สุด ในบรรดาเจ้าหญิง หงส์ยกให้ซินเดอเรลล่าสวยอันดับ 1
เลยเป็นที่มาคำชมที่หงส์มักได้บ่อยๆ จากครูและเพื่อน คือ อ่านหนังสือเก่ง
“เพื่อนถามว่าทำไมชอบอ่านหนังสือจัง หนูตอบว่าก็เป็นเรื่องธรรมดา แต่ที่หนูชอบเพราะมีคนชมเรื่องอ่านหนังสือ”
หงส์เป็นนักกีฬาปิงปองตัวแทนของโรงเรียนบ้านดงโคร่งด้วย เคยไปแข่งปิงปองคู่แล้วได้ที่ 3 กลับมา แต่หงส์ชอบอ่านหนังสือมากกว่า
‘เอปอ’ เป็นหนึ่งในทีมฟุตซอลของโรงเรียน และคว้าแชมป์ระดับอำเภอมาแล้ว
เอปอเป็นเด็กตัว G และเป็นชาวกะเหรี่ยงเหมือนหงส์ มีนักฟุตบอลคนโปรดคือโรนัลโด
“เพราะเขายิงประตูเข้าเยอะที่สุดครับ”
หนที่คว้าแชมป์ เอปอเตะเข้าประตูไปสองลูก ครูชมว่าเตะเก่งและซื้อเคเอฟซีมากินฉลองกันทั้งทีม
“ครูประกาศหน้าโรงเรียนด้วย ดีใจมาก”
ถามว่าตัวเองเก่งไหม เอปอบอกว่าก็เก่ง แต่ยังสู้พี่ๆ คนอื่นไม่ได้
แต่เป็นปลื้มกับคำชมนี้มากที่สุด
“ครูชมว่าเก่งมาก เล่นต่อไปนะ”
